Yönetimin Beş Fonksiyonu

Yönetim olgusunun süreçlere ayırlması fikri 1916 yılında Henri Fayol tarafından ortaya konmuş, yönetimin evrensel teorisi bu yolla oluşturulmaya çalışılmıştır. Fayol’un ortaya koyduğu yönetimin beş fonksiyonu ; planlama, organize etme, yürütme, koordine etme ve kontrol etmedir.

1.Planlama

Fayol yönetimin asıl olarak ileriye bakmak ve geleceği görmek olduğunu savunmuştur
ve bu nedenle planlama (tahmin) fonksiyonunun yönetim için vazgeçilmez olduğunu belirtmiştir.

Fayol planlamanın işletmeye katıklarını şu şekilde açıklamışır :

• Hiçbir kaynağın ihmal edilmemesi, geleceğe dönük imkanların cesaret ve dikkatle
  değerlendirilmesi ve kullanılacak araçların amaca uygun olması sağlanır.
• Yıllık planlar ilk kez hazırlanırken ilk başta zor gelebilir fakat, zorlukları önlemede ve başa
  çıkmada rehberdir.
• Beklenmeyen durumlara karşı tedbir alınmasını ve ortaya çıkabilecek bir tehlike karşısında
  fikri ve maddi yetenekleri en iyi şekilde kullanma imkanı sunar.

2.Organize Etme

Örgütsel hedeflere ulaşmak için fiziksel, finansal ve insan kaynaklarının bir araya getirilmesi ve aralarında bulunan ilişkilerin açık bir şekilde ifade edilmesidir.

Fayol’a göre iyi bir örgüt yapısı, görevleri açık ve seçik bir şekilde belirler; inisiyatif ve sorumluluk yüklenmeyi teşvik eder. Fayol bir yöneticiyle çalışan ast sayısının altıdan az olmasını önerir.

Organize Etme ya da Örgütleme basitçe şu adımlardan oluşur :

• Yapılması gereken görevi tanımlamak ve gerekiyorsa gruplamak
• Personellerin yetki ve sorumluluklarını tanımlamak
• Görevleri personellere atamak
• Sorumluluklar ve yetkiler arasındaki ilişkiyi tanımlamak.
• Tüm bu aktiviteleri koordine etmek

3.Yürütme

Yürütme , personellerin işe alınması, eğitilmesi, geliştirilmesi, ücretlendirilmesi ve değerlendirilmesi ve bu işgücünün uygun teşvik ve motivasyonlarla sürdürülmesi sürecini içerir.

Yürütme görevinde bulunan bir yönetici :

• Yönettiği personeller hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
• Niteliksiz çalışanları işten çıkarmalıdır.
• İşletmeyi personele karşı bağlayan anlaşmaları bilmelidir.
• Personele tutum ve davranışlarıyla iyi örnek olmalıdır.
• Sosyal yapıyı düzenli olarak kontrol edip izlemelidir.
• Yönetim birliğini ve çabaları hep aynı hedefe yönlendirebilmelidir.
• Kendini ayrıntılara kaptırmamalıdır.
• Çalışanlar arasında çalışkanlığın, girişimciliğin ve bağlılık fikrinin hakim olmasını
  sağlamalıdır

4.Koordine Etme

Örgütsel amaçlara ulaşmak için örgütsel yöntemleri verimli bir şekilde kullanma ve personelleri çalışmak için harekete geçirme, motive etme ve yönetme sürecidir. Personeli harekete geçirme adımıdır. Yönetimin beş fonksiyonu içerisinde bulunan önceki üç fonksiyon hazırlık süreçlerinden oluşur.

İyi bir koordinasyon şunları içerir :

• Her bölüm diğer bölümlerle beraber hareket eder.
• Her bölümü meydana getiren kısımlar ve bunlara bağlı görevliler gerek kuruluşun yaptığı işten hisselerine düşen görevin ne olduğunu ve birbirine karşı yapacakları karşılıklı yardımın ne olduğunu açık bir şekilde bilirler.
• Kamu çıkarları, girişim fikri ve bağlılık ön plandadır

5.Kontrol Etme

İşletme içerisinde yapılan planların, verilen görev, yetki ve sorumlulukların hedefe ulaşması adına kontrol edilmesi, ölçülmesi varsa sorunların düzeltimesi ve tekrar etmemesi adına önlemlerin alınması süreçlerini kapsar.

Kontrol etme fonksiyonunda yapılması gerekenler basitçe şunlardır :

• Hedeflenen performasın belirlenmesi
• Gerçek performasın ölçülmesi.
• Hedeflenen performans ve gerçek performans arasında ki sapmanın tespit edilmesi.
• Performansın hedeflenen performansa yaklaşması adına gereken eylemlerin yapılması.

Kaynaklar

1. ZEHİR, T. ve KARABOĞA (2020), Henri Fayol ve Yönetim Alanına Katkıları Üzerine Bir İnceleme, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt(7), syf.53-68
2. Functions of Management,  14 Mart 2021 tarihinde Management Study Guide sitesi: https://www.managementstudyhq.com/functions-of-management.html adresinden alındı.
3. Kukreja, S. (2020) Functions of Management,  14 Mart 2021 tarihinde Management Study Hq sitesi: https://www.managementstudyhq.com/functions-of-management.html adresinden alındı.